پیشرفت‌های دولت الکترونیک در ایران؛ افزایش کاربران و تنوع خدمات آنلاین
گزارش: بهروز حسینی
دولت الکترونیک در ایران طی سال‌های اخیر شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی بوده است. بر اساس آخرین آمارها، تعداد کل کاربران سامانه‌های ملی دولت الکترونیک به بیش از ۶۲ میلیون نفر رسیده است. همچنین، ۱۳۷ دستگاه اجرایی به این سامانه‌ها متصل شده و بیش از ۲۰۰۰ خدمت الکترونیکی را به شهروندان ارائه می‌دهند.
درگاه ملی خدمات دولت هوشمند به عنوان یک پلتفرم جامع، دسترسی به خدمات پرکاربردی نظیر پنجره ملی وزارت آموزش و پرورش، پنجره واحد خدمات هوشمند وزارت راه و شهرسازی، درگاه ملی مجوزهای کشور و سامانه تامین اجتماعی را تسهیل کرده است.
چالش‌های پیش روی توسعه دولت الکترونیک؛ ضرورت رفع موانع زیرساختی و فرهنگی
با وجود پیشرفت‌های ذکر شده، توسعه دولت الکترونیک در ایران با چالش‌هایی نیز روبرو است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۲، رتبه ایران در شاخص توسعه دولت الکترونیک (EGDI) به ۹۱ رسیده که نسبت به سال‌های ۹۷ و ۹۹ با رتبه‌های ۸۶ و ۸۹، افت داشته است.
کارشناسان، چالش‌های فنی و زیرساختی و همچنین مسائل فرهنگی و عدم آگاهی کافی برخی شهروندان را از جمله موانع اصلی توسعه این حوزه می‌دانند. عدم یکپارچگی سیستم‌ها، مسائل امنیتی و در دسترس نبودن برخی خدمات در زمان اوج تقاضا نیز از دیگر چالش‌های موجود است.
چشم‌انداز دولت هوشمند؛ تشکیل پروفایل دیجیتال ایرانیان و بازطراحی خدمات
با این حال، دولت ایران گام‌های مهمی برای رفع این چالش‌ها و ارتقای سطح خدمات الکترونیکی برداشته است. تصویب نقشه راه دولت هوشمند از جمله این اقدامات است که اهدافی نظیر الکترونیکی شدن ۱۰۰ درصد معاملات و خدمات دولتی و تشکیل پروفایل دیجیتال ایرانیان را دنبال می‌کند.
بازطراحی ۶۵ درصد از روش‌های انجام کار در دستگاه‌های اجرایی و استقرار زیرساخت‌های یکپارچه ابری از دیگر برنامه‌های در دست اقدام است.
انتظار می‌رود با اجرای این برنامه‌ها و رفع موانع موجود، شاهد ارتقای جایگاه ایران در شاخص‌های بین‌المللی دولت الکترونیک و افزایش رضایت شهروندان از خدمات دولتی باشیم.
نتیجه‌گیری
دولت الکترونیک در ایران مسیر رو به رشدی را طی می‌کند و توانسته است خدمات متنوعی را به صورت آنلاین در اختیار شهروندان قرار دهد. با این وجود، برای تحقق کامل اهداف دولت هوشمند و ارائه خدمات کارآمدتر و فراگیرتر، لازم است تا چالش‌های زیرساختی، فنی و فرهنگی موجود به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و راهکارهای مناسب برای آن‌ها اتخاذ شود.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ارتباطی، افزایش آگاهی و مهارت‌های دیجیتال شهروندان و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به تسریع روند توسعه دولت الکترونیک در کشور کمک کند.
