شهری با مردمان خرم دل

به گزارش پایگاه خبری آسمان زنجان، «به شهر سرسبز خرمدره خوش آمدید». برای سخن گفتن از این شهر باید به نام و مردمان آن رجوع کنیم. شهری با مردمان خرم دل و میهمان نواز. شهری که به واسطه مردمانش همواره هر گردشگری را جذب خود می کند. این شهر طبیعت بکر و زیبایی دارد و کوچه باغ های آن چشم هر بیننده ای را مجذوب می کند. پاییز در این شهر معنای واقعی خود را دارد؛ گویی نقاشی خداوند در پادشاه فصل ها برای اهالی خرمدره رنگ و بوی دیگری دارد. رنگ های طبیعت در این فصل سال برای اهالی خرمدره چشم نواز و گیرا است. خرمدره از زمان های گذشته تا به حال در منطقه به نام شهر مهمان دوست و غریب نواز شناخته شده، به طوری که یک ضرب المثل ترکی در این باره است: به خرمدره می روی شتاب کن تنها قدم بردار چرا که از تو میهمان نوازی خواهند کرد». کشتزارها و باغ های میوه که با دستان پرتوان اهالی شهر و روستاهای خرم دره ایجاد شده، این منطقه را به ناحیه ای خوش آب و هوا و دیدنی تبدیل کرده است. این بار تصمیم داریم، این شهر زیبا در استان زنجان را برای طبیعت دوستان و طبیعت گردان معرفی کنیم:
خرمدره در جنوبی استان زنجان از شمال به استان قزوین و از شرق و غرب به شهرستان ابهر و از جنوب به شهرستان خدابنده محدود است.خرمدره، منطقه‌ای کوهستانی است و از نظر طبیعت زیباترین جنگل ها و باغات میوه را در استان زنجان دارد. خرمدره کوچکترین شهرستان استان بوده و از طبیعت زیبا و منحصر به فردی برخوردار است، ولی به واسطه تاریخ یکنواخت خود کمی مساحت و دهکده بودن در روزگار گذشته اثر تاریخی جالب توجهی وجود ندارد. اصلاح های هندسی منظم در شهر، اقلیم چهار فصل، قرار گرفتن در مسیر جاده تزانزیت و مجاورت با آثار تاریخی ابهر و سلطانیه موجب شده تا این منطقه بستر مناسبی برای اسکان مسافران در مناسبت های مختلف اعم از نوروز بوده و از قابلیت های خوبی در زمینه جذب توریسم برخوردار باشد. در واقع خرم دره در کرانه ابهر رود واقع شده و شاخه ای از این رود از میان شهر عبور می کند. این شاخه در آبادانی باغ ها و مزارع سرسبز این منطقه نقش اساسی دارد.
خرمدره در مسیر اتوبان تهران زنجان قرار گرفته است. اگر قصد سفر به غرب کشور از سمت تهران را دارید، برای رفتن به خرمدره با یک توقف کوتاه هم می توانید، به آن چیزی که درباره این شهر گفته ایم، پی ببرد. این شهر در یک مسیر گردشگری به سمت مرکز استان زنجان قرار دارد ؛ به طوری که بعد از توقف کوتاه مدت می توانید، نیم نگاهی هم به شهر تاریخی سلطانیه در نزدیکی خرمدره بزنید. فاصله پایتخت تا این شهر۵/۳ ساعت است و اگر با وسیله شخصی قصد سفر به این شهر را داشته باشید، شاید اندکی زودتر نیز برسید.
خرمدره در گذر زمان
کلمه خرمدره برگرفته از موقعیت طبیعی این منطقه است و چون خرمدره در روستای خوش آب و هوا و خرمی واقع شده بود، به این نام معروف شده است. از آثار و نوشته های مورخان، جغرافی دانان و سفرنامه نویسان این گونه برمی آید که منطقه خرم دره به واسطه وجود ابهر رود در طول حیات خود همواره منطقه ای آباد و سرسبز بوده است.
نوشته های مورخان
حمداله مستوفی درباره نوشته است:« ابهر دارای ۲۵ روستا بوده و کل درآمد سالیانه مالیات آن به ۱۴ هزار دینار ‌رسیده است. یکی از آن بیست و پنج روستا قطعا خرمدره بوده است». در سفرنامه سیف ‌الدوله در دوران قاجار درباره خرمدره آمده است: « خرمدره ده باصفای معتبری است. باغات و زراعت زیاد دارند. آبش بسیار، در کنار رودخانه‌ای واقع است. حمام و مسجد خوبی دارد. مردمش ترک زبان هستند و بعضی باراندازها به جهت کاروانسرا ساخته‌اند».
«مادام دیولافوا» در سفرنامه خود نوشته است: «در دو منزلی سلطانیه، دهکده قشنگ و باصفایی است که موسوم است به خرم دره. الحق نام شایسته‌ای است که به حقیقت نزدیک است. از تبریز تا این جا دهکده‌ای که این طور آباد و خرم باشد ندیده بودم». شاید مهمترین علت وجودی خرمدره جریان ابهررود در طول شهر بوده که دلیل اصلی وجود باغ ها و زمین های کشاورزی و چهره سبز و خرم این منطقه است. بارندگی مناسب و عبور ابهررود از میان آن، سبزی و طراوت خاصی به خرم دره بخشیده که باعث شده است سفرنامه نویسان و جغرافی دانان از آن با عنوان باغ شهر نیز یاد کنند.
آثار تاریخی
بنای تاریخی حمام «یان یان» در مرکز شهر و در میان بافت سنتی در حاشیه رودخانه کبیر و ضلع غربی خیابان سردار جنگل قرار گرفته است. این بنا با ۲۱۰ مترمربع وسعت با سبک معماری حمام‌های دوره صفوی، اما در ابعاد کوچک‌تر بنا گشته است. این بنا شامل فضاهایی چون هشتی ورودی، پای‌شوی خانه، گرماخانه، نظافت‌خانه، خزینه‎های آب سرد و آب گرم و گلخن می‌باشد. تاریخچه ساخت این بنا متعلق به اواخر دوره قاجاریه بوده است. تپه‌های باستانی تپه خالصه، تپه داستاران، تپه آرانج، قیزلار قلعه سی، آینه لار داشی، محوطه گوره چال، قبرستان سوکهریز،تپه سینداران، محوطه قینرجه، محوطه کرم بلاغی، محوطه خرابه لر، محوطه آخارباخار،درمان تپه سی و تپه نصیر آباد. سایت نوسنگی تپه خالصه که اشیاء کشف شده از این مکان قدمت ۸ هزار ساله دارند. آبشار آرانا، در نزدیکی روستای آرانج در شمال خرمدره قرار دارد. این آبشار به ارتفاع تقریبی۳۰ متر بین دو روستای آرانج – اسلام آباد قرار دارد. آبشار انجلیین نیز در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته، آبشار به صورت طبقاتی بوده و یکی از مکان های دیدنی خرمدره است.
به قلم: اسداله قربان زاده