فوبیا، شایع‌ترین اختلال روانپزشکی در زنان

به گزارش پایگاه خبری آسمان زنجان، دکتر محسن داداشی، روانشناس بالینی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، گفت: فوبیا به معنای ترس افراطی و غیرمنطقی در مواجهه با اشیا یا موقعیت‌های خاص است که در زنان، به عنوان نخستین و در مردان بعد از سوءمصرف مواد مخدر به عنوان دومین اختلال شایع روانپزشکی مطرح است.
دکتر داداشی اظهار کرد: ترس غیرمنطقی در فوبیا بدین معناست که در آن موقعیت، تهدید واقعی وجود ندارد ولی بیمار نسبت به آن، واکنشِ ترس نشان می‌دهد.
وی ترس از ارتفاع، رعدوبرق، حشرات، حیوانات، خون و جراحت را از جمله فوبیاهای شایع عنوان کرد و افزود: افرادی که در یک موقعیت خاص دچار فوبیا و اضطراب بسیار شدید می‌شوند، علائمی چون تهوع، تپش قلب، تعریق و تنگی نفس را تجربه می‌کنند و علی‌رغم نیاز، از آن موقعیت اجتناب می‌کنند.
این روانشناس بالینی به بیان مثال‌هایی از انواع فوبیاها پرداخت و گفت: برخی افراد فوبیای آسانسور دارند و ترجیح می‌دهند از راه پله طبقات زیادی را بالا بروند ولی از آسانسور استفاده نکنند. برخی دیگر به دلیل فوبیای خون و جراحت، علی‌رغم درد دندان به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند. بعضی دچار فوبیای هواپیما هستند و سفر زمینی را (هرچند طولانی) به سفر هوایی ترجیح می‌دهند.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که یک ترس افراطی و غیرمنطقی در فردی، کارکرد تحصیلی یا شغلی یا روابط بین فردی او را تحت تاثیر قرار دهد و بیش از ۶ماه به طول انجامد و با بیماری یا اختلال دیگری قابل توجیه نباشد، می‌گوییم که آن فرد مبتلا به فوبیا است.
دکتر داداشی، با بیان اینکه فوبیای خون، جراحت و تزریق از نظر مکانیسم با فوبیاهای دیگر متفاوت است، اظهار کرد: در سایر فوبیاها مثل فوبیای هواپیما، آسانسور، حیوانات و غیره، فشارخون افزایش می‌یابد و ضربان قلب بالا می‌رود ولی در فوبیای خون، جراحت و تزریق، فرد دچار افت فشار خون و افت ضربان قلب شده و نقش زمین می‌شود.
وی واکنش عروقی پاراسمپاتیک و انبساط عروق را باعث افت فشار خون در فوبیای خون، جراحت و تزریق عنوان کرد و افزود: برخلاف سایر فوبیاها که طی درمان به بیمار ریلکسیشن و حساسیت‌زدایی منظم را یاد می‌دهیم، در مورد این فوبیا بیمار را به سفت کردن بدن و خصوصا ماهیچه‌های بازوها و پاها توصیه می‌کنیم.
این روانشناس بالینی اظهار کرد: فوبیاهایی مانند ترس از خون، جراحت، تزریق یا حیوانات معمولا از ۵ تا ۹ سالگی آغاز می‌شود ولی فوبیاهای موقعیتی مثل ترس از آسانسور یا هواپیما یا پشت‌بام معمولا در ۲۰ سالگی شروع می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: برخی ترس‌ها مثل ترس از بالا رفتن از صخره‌های بلند یا ترس از مارهای سمی، ریشه‌ی تکاملی دارد و برای جلوگیری از انقراض نسل بشر لازم است و برخی ترس‌ها مثل ترس از صدای مهیب، طبیعی است و پاسخ غیرشرطی به محرک غیرشرطی محسوب می‌‎شود.
دکتر داداشی با بیان اینکه با قاطعیت مبتنی بر شواهد و کتاب می‌توان گفت هیچ‌گونه داروی ضدترس یا آنتی‌فوبیا وجود ندارد، افزود: مطالعات نشان داده است که سیستم عصبی انسان، شرطی است و می‌توان ترس از یک شیء یا یک موقعیت خاص را در فرد ایجاد کرد و از همین رو برای درمان فوبیا از روش شرطی‌زدایی کردن سیستم عصبی بیمار استفاده می‌شود یعنی بیمار به طور کاملا تدریجی در موقعیتی که از آن ترس افراطی دارد، قرار داده می‌شود